Impact Investment एबा गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनाय: बड’लेन्डनि एन्ट्रप्रिन्यरशिपनि गुदि बिथा?

Impact Investment एबा गोगो गोहोमनि रां ल’गायनाया माखौ बुङो

बुहुमनि आबहावानि एबा समाजनि माबा मोनसे मोजां सोलायनाय लाबोहोनायजों लोगोसे रांआरि मुलाम्फा आरजिना होनो हानाय बबेबा मोनसे फालांगिआव रां ल’गायनायखौनो Impact Investment एबा गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनाय बुङो। बेबायदि फालांगिआव रां ल’गायग्राफोरनि (investors) थांखिया रां खामायनायल नङा – रां खामायनायजों लोगोसे बिथांमोना गिदित थांखि लानानै फालांगि गेलेयो जेरै, आबहावा रैखा खालामनाय, बायदिसिना समाजारि जेंनाफोरखौ सुस्रांनाय। सादारन फालांगिनि थाखाय रां ल’गायनायाव नाथाय बिदि गिदित थांखि थाया – रां ल’गायनानै रां खामायफिननो हाब्लानो जाबाय। जेरै सि-जोम बानायनाय फेक्ट्रि, देलायग्रा मुवा बानायनाय बायदिआव रां ल’गायनायखौ गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनाय बुंनो हाया। नाथाय हाइड्र्जेन आरो मोब्लिबजों खारग्रा गारि एबा बासफोर बानायग्रा कम्पानिफोराव रां ल’गायनायखौ गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनाय बुंनो हायो मानोना बेफोर गारिफोरा आबहावाखौ गुबुंले खालामा। थिक बिदिनो इउ एन एकाडेमिफोरबायदि गावआरि (private) फरायसालि गायसननानै बर’ रावआवनो आरो खम बेसेनावनो मोजां सोलोंथाय होनायखौ जोंनि बर’फोरनि नोजोराव impact investment बुंनो हायो। गुसुङै – impact investmentआव सुबुं समाजनि एबा मिथिंगानि गाहामनि थाखाय रां ल’गायनानै रांआरि मुलाम्फा खामायो नाथाय सादारन रां ल’गायनायाव रां खामायनायनिल थांखि थायो। माबा गिदित थांखिआव रां ल’गायदों होननानै Impact Investmentखौ स’रकारि नङै गौथुम (NGO) जों रुजुजाया एबा Impact Investmentखौनो NGO होननो हाया। NGO नि थांखिआ समाजनि माबा मोनसे जेंना सुस्रांनाय नाथाय NGOफोरनि थांखिआ रां खामायनाय नङा। NGOफोरनि रां बुथुमनाया (fund raising) अनसुंथायनि (donation) गेजेरजों जायो आरो बेफोर अनसुंथायारि रांखौ मुलाम्फा आरजिनायाव बाहायनाया आयेनानि बेरेखा। इम्फेक्ट इनभेस्टिं बायदि एखे रोखोमनि मोननैसो मोजां गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनायनि खान्थिफोर दंबावो – ESG (Environment, Social and Governance, मोनसे framework जायनि हेफाजाबै मोनसे फालांगियारि हानजा/क’म्पानिया एबा गौथुमा आबहावा समाजारि जेंनाफोरखौ माबोरै सामलायो आरो बेयो मोनसे फालांगिनि गोलाव समनि मुलाम्फानि सायाव माबायदि गोहोम खोख्लैगोन बेखौनो मोनथिनो हायो) आरो SRI (Socially Responsible Investing, समाजनि थाखाय गाज्रि सोमजिहोनाय फालांगिफोरखौ, जेरै जौ दिहुननाय, नेवसिथारनानै समाजनि मोजां सोमजिहोनाय फालांगिआवल रां ल’गायनाय)। जदिअ बेफोर मोन्थाम खान्थिआ गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनायनिनो फ्राय एखे आदबफोर, बे लिरबिदांनि थांखिआ नाथाय इम्पेक्ट इन्भेस्टिंनि सायावल इसे सावरायगोन।

बुहुमनि आरो भारतनि गोगो गोहोमनि रां ल’गायनायनि बिबां

गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनाया बुहुमआव गोगोमै जायगा लानानै दं। बुहुमनि गोगो गोहोमनि थाखाय ल’गायजानाय रांनि बिबांआ 2020 माइथायाव गासै $2.3 ट्रिलियन होननानै International Finance Corporation (IFC) मुंनि गौथुमा फोरमायदों। बेनि मादाव आमेरिका जुथाय हादर आरो कानाडा हादरआवनो बांसिन बिबांनि गोगो गोहोमनि रां ल’गायनाय जादों। भारतआव जदिअ बिदि रोखोमनि रां ल’गायनाया एसेबां गोख्रों नङाब्लाबो बियो लासैनो गोसारबोदोंसै। 2010 माइथायनिफ्राय 2016 माइथायसिम भारतआव गोगो गोहोमनि थाखाय 50 सो रां ल’गायग्राफोरा गासै $5.2 बिलियन गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायदों। भारतनि गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनाया भारतनि माखासे जेंनाफोर जेरै, रांआरि समान मोन्थाय, सावस्रि आरो रसा नांनाय, गोगो गोहो (green energy), सोलोंथाय, हिनजाव-हौवानि समान मोन्थाय आरो साब-सिखोन लाखिनाय बायदि जेंनाफोरखौ सुस्रांनाय फालांगिफोरआवनो ल’गायनाय जादों।

ब’ड’लेन्डआव गोगो गोहोमनि रां ल’गायनाय

इसेब्लाबो गावनि खुंथाय गोहो मोननायनि उनाव गोबां बर फिसाफोरा रांनि बिथिंआव जोबोर गोख्रों दावगालांदों। आखायाव रां फैनायजों लोगोसे गोबां बर फिसाफोरा गावआरि फालांगिफोराव रां ल’गायनायखौबो नुनो मोनबाय। बेफोरनि मादाव गासैखौबो गोगो गोहोमनि रां ल’गायनाय होननो हायाब्लाबो बिथांमोनहा गोबां बर’ लाइमोनफोरखौ खामानिआव थिसननायनि थाखाय साबायख’र बाउह’रबाय। नाथाय जिहेतु बे लिरबिदांनि थांखिआ समाज एबा आबहावा फोसाबनानै मुलाम्फा खामायनाय फालांगिआव रां ल’गायनायनि सायावसो, बेखायनो बे लिरबिदांआ बे आयदायावनो नांथाबना थाथ’नोसै।

गोगो गोहोमनि रां ल’गायनाया बर’फोरनि गेजेराव दिनैसो नुजाफैनाय नङा। जेब्लानिफ्राय बर’नि गेजेराव हारिनि सांग्रांथिआ नुजाफैदों अब्लानिफ्रायनो माखासे बर’फोरा बर’ हारि, हारिमु, राव, थुनलाइ, बर’ समाजखौ फोसाबनो गाव-गावनि थोआ-लोमा रांखौ ल’गायबोदों। बेयाव बयबो देरहासात जाजोबाखैब्लाबो बिथांमोनहा बर’नि जौगानायनि जांख्लायाव मोनसे मोननै सिरि सरजाबबोदों। बिथांमोननि माखासेआ बबेबा मोनसे फालांगि हानजा एबा गौथुम एबा आफादनि नङाब्लाबो गावनि जा इसे बेतन मोनो बेखौनो थुब्रायनानै बर’नि जौगानायनि थाखाय रां ल’गायबोदों। जेरै बर’नि सोदोब बिहुं, बिजाब बायदिफोरनि बुंफोतनायफोरखौ फरायोब्ला बुजिनो मोनगोन बिथांमोना बेसेबां दुखु-जारलानि गेजेरजोंब्लाबो सोदोब बिहुं आरो बायदि रोखोमनि बिजाब दिहुनलांदों। थिक बेबायदिनो बर’ सावथुन मुलुगावबो गोबां बर’ फिसाफोरखौ गावनि थोआ-लोमा रांखौ ल’गायनानै बर’नि सावथुन दिहुननायखौ नुबोदों। बिथांमोननि बांसिननि हाबाफारिखौ फालांगियारि नोजोरजों नायोब्ला बिथांमोननि बांसिनानो फेलें जादों, नाथाय बर’ हारिनि राव, हारिमुनि बाख्रिआव होलांनाय धोनखौ नायोब्ला बिथांमोना फेलें थाङाखै – गावनि गोहोम दोनलांनायाव खर’स जानाय रांखौनो बिथांमोननि बांसिनानो दैखांफिननो हायाखै नाथाय बर’नि हारिमुआरि बाख्रिआव बिथांमोना थोजासे धोन दोनलांदों। नाथाय, बिथांमोनखौ रांआरि मुलाम्फा मोननो हास्थायनानै बिदि हाबाफारि आखायाव लादोंमोन होननानै बुङोब्ला बिथांमोनखौ लाजि फोनांनाय जागोन। बड’लेन्डनि गोगो गोहोमनि रां ल’गायग्राफोरनि (impact investors) बे गावखौ बावसोमनाय एबा रांआरि मुलाम्फाखौ मोनबाबो जायो मोनाबाबो जायो (optional) होननाय बे आखुथाया मोनसे जुनिया (unique) आखुथाय आरो बे आखुथाया बुहुमनि गोगो गोहोमनि रां ल’गायग्राफोरनिफ्राय जोबोत गुबुन। बे आखुथाया बिथांमोननि गोजौ थाखोनि हारिखौ मोजां मोननायखौ दिन्थियो। बर’नि गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायग्राफोरा खालि सोदोब बिहुं, बिजाब एबा सावथुन दिहुननायावल’ सिमा जानानै थायाखै। बर’ बिजोंनि सोलोंथायनि बेलायावबो माखासे फसंथानफोरा जोबोर मोजाङैनो हाबा मावलांगासिनो दं – जेरै इउ एन एकाडेमि। आबहावा रैखाथिनि फोथारावबो टेनजिं बड’सा बिथाङा जोबोर मोजाङैनो जौगालांगासिनो। बर’नि थैलांनो हमनाय थुनफावथाय, गान गोलाव बायदिफोरावबो मोदोम गुदुं हारि अनफाउरि बर’ फिसाफोरा नारा-नाथा गावनि थोआ-लोमा रांखौ लगायनानै हारिनि हारिमुखौ फोथांना लाखिनायखौ नुनो मोनबाय।

बेबायदि इम्पेक्ट इन्भेस्ट’र बर’फोरनि गेजेराव जोबनो थाङा आरो बर’नि राव हारिमु जौगानायाव बिथांमोना थोजासे गोहोम होलांदों। बाथ्राया नाथाय बेवहायनो जोबा। बर’फोरनि इम्पेक्ट इन्भेस्टमेन्टनि मुलुगा organized एबा सिस्टेमेटिक नङा। बर’फोरनाव गोगो गोहोमनि थाखाय रां ल’गायनायनि ट्रेन्डआ दं नाथाय बे ट्रेन्डखौ गोहोआव सोलायनो थाखाय खुंथायनिफ्राय इसे साननायनि आरो सावरायज्लायनायनि गोनांथि दं। हारि अनफाउरि बर’फोरनि बेबायदि गोगो गोहोमनि रां ल’गायनायनि ट्रेन्डखौ मोनसे sustainable system बानायनो हायोब्ला बे ट्रेन्डआ बर’नि जौगानायखौ गोख्रैसिन खालामगोन। बर’नि जेसेबां इम्पेक्ट इन्भेस्ट’रफोरा गावनो प्र’फेशनाल फालांगिरि नङा आरो बिथांमोना ल’गायनाय रांआ गावनि नख’रनि बबेबा नांगौखौ दोनथ’नानै लगायनाय रांसो। थेवब्लाबो गावनि नांगौखौ नेवसिनानैब्लाबो बिथांमोना हारिनि थाखाय माबा मोनसे मुंख’जाथाव गोहोम गालांनो हानाया जोबोर बाखनायथाव आरो बर’ हारिनि आइ-आफा रायजो राजाफोरा बिथांमोननो थोजासे साबायख’र बावहरो आरो बिथांमोननि मुंआ बर’ हारि हारिमु जौगानायनि जारिमिनाव मुंख’जाथाव जायगा होजागोन।। गाव हारसिङैनो थुलंगाखांनाय बेफोरबायदि गुरस्लायहोनो हाग्रा सुबुंफोरखौ बिथांमोननि vision, commercial feasibility, scalability आरो बायदि पेरामिटारफोरखौ बिजिरना नायनानै मोजां फिथाय मोनोब्ला बिथांमोनखौ प्र’फेशनाल सुबुरुनफोर आरो रांआरि अनसुंथायफोर होनानै बिथांमोननि बिथांखिफोरनि efficiency आरो productivity खौ जौगाहोनो हागोन। अनसुंथाय होनाया बिटिआर खुंथायनि थाखाय खर’स बारा खालामोब्ला, बेफोरखौ PSUनि मडेलनि हेफाजाबै रां ल’गायनो हागोन जाहाते खुंथाया इयुनाव खाजोना दैखांनायनि (revenue generation) गोदान लामाफोर सोरजिनो हायो। बेफोरबायदि खालामोब्ला multi-dimensional मुलाम्फा सोरजिनो हागोन – बिटिआर खुंथायनि थाखाय, एन्ट्र’प्रिन्यरनि थाखाय, हारि/हारिमुनि थाखाय आरो साख्रि सोरजिनाय। बिटिआर हालामनि नांगौखिनि गुदि सुजुग-सुबिदाफोरा इसेब्लाबो दंसै, बेखायनो फैगौ खुंथायफोरा गुबुन एन्ट्र’प्रिन्यरियेल हाबाफारिफोराव रां ल’गायनो हानांसिगोन।

santhumlaicom

Author: santhumlaicom

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.